Matične ćelije iz pupčane vrpce: Sve što treba da znate

U poslednje vreme sve češće se govori o matičnim ćelijama i njihovoj primeni u lečenju različitih bolesti. Mnogi roditelji razmatraju opciju čuvanja ovih ćelija prilikom porođaja, posebno u slučajevima kada u porodici postoji rizik od određenih oboljenja.

Šta su matične ćelije?

Matične ćelije su osnovne ćelije organizma koje imaju sposobnost da se razviju u različite tipove ćelija. Tokom embrionalnog razvoja, ove ćelije se diferenciraju u ćelije srca, krvi, kože i drugih tkiva. Kod odraslih osoba, matične ćelije se nalaze u koštanoj srži i krvi, ali njihova vitalnost opada sa godinama.

Zašto čuvati matične ćelije iz pupčane vrpce?

Naučnici su otkrili da se u krvi pupčane vrpce novorođenčeta nalazi veliki broj mladih i vitalnih matičnih ćelija. Postupak njihovog prikupljanja je:

• Bezbolan
• Bezbedan po majku i bebu
• Brzo se obavlja (nekoliko minuta)

Koje bolesti se mogu lečiti matičnim ćelijama?

Trenutno se matičnim ćelijama može lečiti preko 75 teških bolesti, uključujući:

• Leukemiju i druge vrste raka
• Urođene poremećaje
• Poremećaje krvi i imuniteta
• Metaboličke poremećaje (uključujući šećernu bolest)

Vrste terapija matičnim ćelijama

Postoje dve osnovne vrste terapija:

1. Autologno lečenje - korišćenje sopstvenih ćelija
2. Alogeneično lečenje - korišćenje ćelija drugog davaoca

Autologno lečenje ima prednost jer organizam neće odbaciti sopstvene ćelije.

Procedura prikupljanja i čuvanja

Nakon porođaja, krv iz pupčane vrpce se:

1. Prikuplja u sterilnu kesicu
2. Šalje u specijalizovanu laboratoriju
3. Testira na infekcije i vitalnost ćelija
4. Zamrzava na temperaturi od -196°C u tečnom azotu

Ćelije se mogu čuvati decenijama bez gubitka svojih svojstava.

Ko može koristiti sačuvane ćelije?

Matične ćelije novorođenčeta mogu koristiti:

• Dete kojem su prikupljene
• Članovi porodice (do četiri generacije)
• Majka deteta

Cene i organizacija čuvanja

Troškovi čuvanja variraju u zavisnosti od zemlje i banke matičnih ćelija:

• Inicijalni trošak (15-20 godina čuvanja): 1500-2500 evra
• Naknadno produženje: oko 40 evra godišnje

U nekim zemljama postoji mogućnost besplatnog čuvanja u državnim bankama matičnih ćelija.

Čuvanje nakon 20 godina

Nakon isteka inicijalnog perioda čuvanja, roditelji ili dete mogu:

• Produžiti čuvanje uz dodatnu naknadu
• Pokloniti ćelije banci
• Prestati sa čuvanjem

Posebni slučajevi

Kod blizanaca, roditelji mogu:

• Prikupljati ćelije samo od jednog deteta
• Prikupljati od oba deteta (često sa popustom za drugo dete)

Da li čuvanje matičnih ćelija vredi?

Iako postoje različita mišljenja, čuvanje matičnih ćelija može biti posebno važno u porodicama sa:

• Genetskim predispozicijama za određene bolesti
• Istorijom oboljenja krvi ili metabolizma
• Mešovitim rasnim ili etničkim poreklom (teže pronalaženje davaoca)

Zaključak

Čuvanje matičnih ćelija iz pupčane vrpce predstavlja inovativan način zaštite zdravlja dece i članova porodice. Iako je procedura relativno skupa, za mnoge porodice predstavlja investiciju u buduće zdravlje. Pre donošenja odluke, savetuje se detaljna konsultacija sa lekarima i istraživanje dostupnih opcija u zemlji rođenja.